Không gian Kiến trúc và +20 Lưu ý chủ nhà cần biết khi thiết kế

Đối với mỗi người và mỗi gia đình, việc xây dựng cho mình một căn nhà mơ ước được coi là việc vô cùng quan trọng. Để căn nhà có thể đem lại giá trị tối đa về mặt thẩm mỹ cũng như giá trị sử dụng tốt nhất, hợp lý với từng thành viên trong gia đình, việc thiết kế không gian kiến trúc dựa trên những nguyên tắc, nguyên lý chung rất quan trọng. Bên cạnh việc lựa chọn nhà tư vấn thiết kế chuyên nghiệp, xu hướng cho thấy, khách hàng trong cuộc sống hiện đại ngày càng bỏ nhiều thời gian và công sức tìm hiểu các nguyên lý trong thiết kế nhà ở, giúp họ có thể hiểu và bàn bạc, cũng như phản biện lại được những ý tưởng và đề xuất, để cùng các nhà tư vấn thiết kế chuyên nghiệp hướng đến những giải pháp hợp lý nhất cho ngôi nhà của họ.

Bài viết dưới đây được tham khảo từ tài liệu của: Trường Đại học Xây dựng – Khoa Kiến trúc & Quy hoạch.

Theo xu hướng hiện nay, các không gian kiến trúc phổ biến bên trong căn nhà gồm có:

• Lối vào, tiền phòng – khu vực trước (tam cấp, hiên, sảnh) và sau lối vào
• Không gian giao thông: Giao thông ngang (hành lang, sảnh, tầng) và Giao thông đứng (các loại thang, đường dốc)
• Phòng khách
• Bếp, phòng ăn – kết nối hoặc ngăn cách
• Các phòng ngủ: master/phòng ngủ thường
• WC – độc lập hoặc ghép với không gian khác
• Phòng sinh hoạt chung
• Phòng đọc, thư viện, học, làm việc
• Phòng thờ – không gian tâm linh
• Kho, xưởng
• Ban công, lô gia
• Chỗ để xe
• Phòng giải trí, thể thao, nghe nhìn, karaoke…
• Bể bơi
• Sân vườn: Ở bên trong (sân trong, sân trên các tầng, sân mái…), hoặc bên ngoài nhà (xung quanh, trước, hoặc sau nhà)
• Phòng giặt, phơi

Thiết kế nhà ở là việc bố trí, sắp đặt các không gian trong nhà một cách thông minh dựa trên các phương diện về kiến trúc, kết cấu, cấp điện, chiếu sáng, cấp thoát nước, thông gió…để tạo nên một nơi cư trú, sinh sống đẹp, chất lượng, tiện ích, hợp lý về công năng, hướng đến một môi trường sống thuận tiện, thoải mái và là cả niềm tự hào cho gia chủ cùng các thành viên trong gia đình. Vì vậy, hãy cùng RoyHouse điểm qua một số yêu cầu chung trong Thiết kế không gian kiến trúc mà khách hàng nên biết!

Yêu cầu về xử lý khí hậu

1. Yếu tố ánh sáng

Ánh sáng là một phần của không gian kiến trúc, góp phần làm tăng giá trị thẩm mỹ của kiến trúc lên cao hơn. Khai thác ánh sáng tự nhiên, đồng thời thiết kế hệ thống chiếu sáng (nhân tạo) luôn song hành và gắn liền với nhau, không tách rời.

• Chiếu sáng tự nhiên: Nguồn sáng tự nhiên (mặt trời) luôn có chất lượng tốt nhất cho thị giác và sức khỏe của con người. Ánh sáng tự nhiên giúp con người thoải mái và đem lại cảm giác bình yên, thư thái nhất. Căn nhà phải được thiết kế để có nguồn chiếu sáng tự nhiên đảm bảo cho sự sống và hoạt động bình thường của con người

• Chiếu sáng nhân tạo: Khi căn nhà hoạt động vào ban đêm chắc chắn cần có một hệ thống chiếu sáng nhân tạo.

2. Yếu tố thông gió

Nguyên tắc cơ bản của thông gió là sự trao đổi không khí giữa trong nhà và ngoài nhà, đảm bảo gió vào được và ra ngoài, tạo nên sự lưu thông không khí, ngăn chặn tình trạng trì trệ của không khí bên trong.

• Thông gió tự nhiên: Phương pháp thông gió dựa trên sự dịch chuyển của các luồng không khí trong tự nhiên
• Thông gió nhân tạo: Phương pháp thông gió dựa trên các loại máy móc

Hình khối của thiết kế kiến trúc có ảnh hưởng đến sự chuyển động của khối không khí xung quanh và cách đi vào các không gian bên trong công trình. Kiến trúc sư có nhiệm vụ đảm bảo việc thông gió tự nhiên càng nhiều càng tốt cho căn nhà.

Bố trí mặt bằng cần cho phép thông gió cho tất cả các không gian sinh hoạt bằng những ô trống, cửa đi, và cửa sổ càng lớn càng tốt, hạn chế tối đa việc thiết kế phòng chỉ mở cửa ở một phía.

3. Yếu tố nhiệt ẩm

Duy trì nhiệt độ và độ ẩm hợp lý trong căn nhà được cân bằng sẽ có lợi cho hiệu quả sinh hoạt và giấc ngủ của con người. Độ ẩm cao sẽ tác động làm cơ thể giải phóng nhiệt lượng, dẫn đến thân nhiệt bị giảm, hoạt động của hệ thống thần kinh và các hệ thống khác cũng bị giảm theo, do đó sẽ xuất hiện nhiều bệnh lý. Độ ẩm thấp sẽ khiến cơ thể dễ bị suy nhược, hệ miễn dịch suy yếu nên dễ mắc bệnh. Nhiệt độ cao khiến chúng ta cảm thấy bí bách, nóng bức, khó chịu, dễ gây mất sức và khó thở. Bức xạ mặt trời kèm theo tia cực tím có thể gây hại cho mắt của chúng ta, tạo nguy cơ gây ung thư da.

 

Việt Nam của chúng ta là khí hậu Nhiệt đới gió mùa, có nhiều ánh nắng tự nhiên, tuy nhiên nước ta phải gánh chịu một lượng bức xạ mặt trời cực lớn, lượng mưa dồi dào và độ ẩm cao. Vì vậy, Kiến trúc sư cần phải thiết kế một ngôi nhà có kết cấu đẹp đi kèm với đó là sự thoải mái, tiện nghi. Một số ví dụ cải thiện nhiệt ẩm trong căn nhà được tính đến như: thực hiện các biện pháp chống nóng để giảm nhiệt độ trong nhà vào mùa hè và giữ ấm vào mùa đông, sơn tường nhà bằng sơn chống nóng, có khả năng phản xạ nhiệt và tia UV, trồng cây, bố trí thông gió xuyên nhà để căn nhà luôn thoáng mát, khô ráo….

Yêu cầu về an toàn, an ninh

1. An toàn sử dụng

Các hoạt động bên trong căn nhà luôn tiềm ẩn rất nhiều nguy cơ gây tai nạn, đặc biệt là đối với người già, trẻ nhỏ, do các tác nhân như:

• Tác nhân gây tai nạn giao thông: ví dụ nhà không có rào chắn, cổng cửa chắc chắn an toàn, ngăn cách với đường gây tai nạn giao thông
• Tác nhân gây cháy, bỏng: bỏng do tiếp xúc với các vật nóng gây bỏng như thức ăn nóng, nước sôi, các thiết bị nấu ăn như bếp ga, ấm đun nước… do không được che chắn bảo vệ. Điện thiết kế và sử dụng sai quy cách dẫn đến gây cháy nổ…

• Tác nhân gây điện giật: các thiết bị như ổ cắm bố trí thấp so với tầm với của trẻ, hệ thống điện thiết kế không đúng quy cách, dây dẫn điện bị hở…
• Tác nhân gây bị thương, chảy máu: gây ra bởi các vật sắc nhọn như thủy tinh vỡ, dao kéo…, hoặc có góc cạnh như góc bàn ghế…
• Tác nhân gây ngộ độc: bếp nấu để trong phòng kín , các loại rác thải không có khu vực riêng cách ly
• Tác nhân gây ngã: các bậc thềm quá cao, cầu thang – lan can tay vịn quá thấp, cửa sổ trên tầng cao không có khung bảo vệ…
• Tác nhân gây đuối nước: bể bơi, các hố sâu cảnh quan không làm rào chắn, những ngôi nhà vùng lũ, sông nước không có cửa chắn an toàn…
• Tác nhân động vật cắn: nơi nuôi động vật không được cách ly có khả năng gây bệnh truyền nhiễm, không xử lý các bụi rậm, cây cối tốt dẫn đến thu hút rắn, muỗi..
• Tác nhân gây tai nạn khác như: phân chia các khu vực để đồ không rõ ràng, bừa bãi dẫn đến trẻ nghịch ngợm nuốt nhầm các vật lạ, thuốc…

Các kiến trúc sư cần lưu tâm tới mọi yếu tố bất an toàn cho gia chủ khi thiết kế kiến trúc và nội thất.

2. An ninh chống đột nhập

Cuộc sống ngày càng tiện nghi hiện đại nhưng tình hình an ninh cũng ngày càng phức tạp hơn. Bảo vệ tài sản, an ninh trong nhà ở là một vấn đề mà bất cứ người xây nhà nào cũng quan tâm. Về mặt không gian, hệ thống an ninh cần được chia thành nhiều vòng: Vòng ngoài – các khu vực như cổng, tường rào, vỉa hè bao quanh.. Vòng trong – bố trí bên trong ngôi nhà tại các không gian khác nhau.

Gia chủ có thể quan tâm tới hệ thống an toàn chủ động, dựa trên hệ thống báo động cung cấp khả năng phản ứng tức thời. Khi có đột nhập, các cảm biến sẽ phát tín hiệu gửi về trung tâm xử lý, tự trung tâm, tín hiệu sẽ được phát đi và chủ nhà ngay lập tức đợc thông báo tình hình.Trung tâm cũng có thể quay số gọi điện trợ giúp

3. Thoát hiểm

Thiết kế kiến trúc phải đảm bảo khi xảy ra các sự cố, cháy nổ thì:

• Mọi người trong nhà (không phụ thuộc tình trạng tuổi tác hay sức khỏe) đều có thể dễ dàng sơ tác ra bên ngoài tới khu vực an toàn
• Lực lượng và phương tiện chữa cháy có thể dễ dàng tiếp cận đám cháy và thực hiện các biện pháp chữa cháy
• Không để cháy lan sang các nhà bên cạnh ngay cả khi nhà đang cháy bị sập đổ
• Hạn chế đựơc tối đa thiệt hại về tài sản

Như vậy, việc thiết kế thoát hiểm cho ngôi nhà chủ yếu diễn ra thông qua:

• Lối thoát nạn: đảm bảo mọi người trong phòng, ngôi nhà thoát ra an toàn, không bị khói bụi che phủ trong thời gian cần thiết để sơ tán khi xảy ra cháy
• Lối tiếp cận cho lực lượng chữa cháy
• Đường ống cấp nước chữa cháy: có thể kết hợp cùng với các đường ống cấp nước sinh hoạt hoặc bố trí riêng
• Bảo vệ chống khói: cho các lối đi của lực lượng chữa cháy bên trong ngôi nhà
• Trang bị cho ngôi nhà các phương tiện cứu người trong trường hợp cần thiết

Yêu cầu về thay đổi nhu cầu sử dụng tương lai

1. Thay đổi phần cứng căn nhà

Phần cứng được ví như khung xương căn nhà, gồm hệ thống kết cấu chịu lực của công trình, phần hoàn thiện công trình khóa cứng như gạch ốp lát, ốp trần tường… và các hệ thống kỹ thuật âm bên trong kết cấu như các phần điện, ống nước…

Phần cứng của công trình cần tính toán để đảm bảo hợp lý ngay từ ban đầu. Cần chọn giải pháp không chỉ đáp ứng nhu cầu hiện tại mà còn phần nào dự đoán trước những nhu cầu trong tương lai của người sử dụng để hướng đến những giải pháp kết cấu vừa đảm bảo chịu lực cho tương lại, vừa tạo nên các không gian mềm dẻo, đa năng, dễ dàng thay đổi.

2. Thay đổi phần mềm của căn nhà

Phần mềm là hệ thống các trang bị tiện nghi được lắp đặt thêm sau khi xây dựng, nói đơn giản là những phần trong căn nhà dễ thay đổi, cập nhật. Ví dụ như: các thiết bị vệ sinh (bồn cầu, bồn tắm, chậu rửa…), các thiết bị tiêu thụ sử dụng điện (thiết bị cuối: đèn, quạt, thông gió…), các thiết bị có tần suất đóng mở liên tục dễ hư hỏng (vòi, van nước, công tắc điện…)

Trong xã hội hiện đại, nhu cầu về mặt thẩm mỹ và hưởng thụ của con người ngày càng cao, nên các kiến trúc sư cũng cần có những kiến thức và kinh nghiệm thực tế để quan tâm về các phần mềm của căn nhà, làm sao bố trí vừa tiện lợi cho công năng sử dụng, vừa đảm bảo tính thẩm mỹ cho từng không gian kiến trúc, và lựa chọn các loại vật liệu thiết bị có tính bền vững tránh thay đổi phát sinh nhiều chi phí về lâu dài cho chủ nhà.

Yêu cầu về tính chất từng không gian kiến trúc

1. Tính cần thiết của không gian kiến trúc

Tính cần thiết của không gian trong căn nhà được chia thành: Không gian cơ bản (phục vụ nhu cầu thường xuyên, cơ bản) và Không gian tiện nghi gia tăng (phục vụ nhu cầu cao cấp)

Các không gian được chủ nhà yêu cầu kiến trúc sư khi đưa ra ý tưởng làm nhà, tùy thuộc vào mức độ kinh tế, cách thức sinh hoạt, lối sông riêng của từng gia đình. Từ đó người thiết kế sẽ tìm hiểu để đảm bảo hợp lý, thuận tiện cho sử dụng.

2. Cách thức sử dụng không gian kiến trúc

• Không gian chung: là không gian sử dụng tập thể, các không gian kiến trúc này thường đóng vai trò trung tâm trong căn nhà, do đó chúng thường được bố trí gần lối vào, nút giao thông trong căn nhà. Các không gian này yêu cầu diện tích rộng rãi, cần nhiều ánh sáng, có thể bố trí thêm các hoạt động giải trí để liên kết các thành viên trong gia đình
• Không gian riêng: là không gian riêng tư cho từng thành viên trong gia đình, các không gian này cần được bố trí kín đáo, tránh đối diện trực tiếp với các nút giao thông, lối ra vào. Diện tích có thể linh động tùy nhu cầu, tuy nhiên cần phải đáp ứng các kích thước tối thiểu trong sinh hoạt. Kiến trúc sư cần giao tiếp với khách hàng để nắm được tâm lý người sử dụng không gian đó, bố trí các đồ vật gắn liền với nhu cầu sử dụng của thành viên.

3. Thời gian sử dụng không gian kiến trúc

• Không gian ban ngày: diễn ra các hoạt động như giao tiếp đối ngoại, ăn uống, làm việc… Các không gian kiến trúc thường xuyên sử dụng vào ban ngày cần bố trí tận dụng ánh sáng tự nhiên, thông thoáng, gần lối giao thông để thuận tiện cho việc tiếp cận
• Không gian ban đêm: diễn ra các hoạt đồng như giao tiếp đối nội, nghỉ ngơi… Do đó cần bố trí cường độ ánh sáng cũng như mức độ thông thoáng phù hợp nhu cầu sử dụng vào ban đêm

4. Tần suất sử dụng không gian kiến trúc

• Sử dụng thường xuyên: dùng cho các hoạt động như ăn, ngủ, vệ sinh, giao tiếp. Cần được bố trí các thiết bị tiện nghi đầy đủ, thân thiện và dễ tiếp cận
• Sử dụng định kỳ: dùng cho các hoạt động không liên tục như thờ cúng…

5. Công năng của không gian kiến trúc

Nhà ở = Không gian để ở + Không gian phục vụ + Không gian kết hợp + Không gian giao thông

• Không gian để ở: nơi diễn ra trực tiếp các hoạt động sống hàng ngày của các thành viên trong gia đình
• Không gian phục vụ: là các không gian dùng để phục vụ, hỗ trợ các không gian để ở, đóng vài trò thứ yếu trong gia đình
• Không gian kết hợp ở: ví dụ như các không gian thương mại, dịch vụ, văn phòng. Được bố trí tùy vào nhu cầu của gia chủ
• Không gian giao thông: đóng vai trò kết nối tất cả các không gian trong căn nhà như cầu thang, hành lang, sảnh tầng…

6. Yêu cầu tiện nghi cho không gian kiến trúc

• Không gian yêu cầu tiện nghi cao: Thông thường là những không gian để ở. Yêu cầu cần hạn chế tối đa các bất lợi về điều kiện tự nhiên (nắng nóng, gió xấu…) hay điều kiện xã hội (ô nhiễm về âm thanh, mùi…), nên có điều kiện tiếp xúc với thiên nhiên, cảnh quan đẹp mắt

• Không gian tiện nghi trung bình và thấp: Thường ít sử dụng hơn, nên có thể được bố trí vào các khu vực bất lợi hơn của căn nhà

Yêu cầu kết nối các không gian kiến trúc trong căn nhà

Cuối cùng, một trong những yêu cầu mà người kiến trúc sư cùng với chủ nhà nên cân nhắc, đó là tính kết nối giữa các không gian kiến trúc trong căn nhà.

Khi cuộc sống bận rộn hơn, công nghệ số ngày càng phát triển… con người ít tương tác trực tiếp hơn. Lúc này, yêu cầu đặt ra với các thiết kế không gian kiến trúc là làm sao vừa cân bằng được yếu tố riêng tư đồng thời vẫn đảm bảo sự kết nối giữa các thành viên trong gia đình, để duy trì những giá trị tốt đẹp truyền thống. Tuy nhiên, các không gian kiến trúc có thể kết hợp hoặc không, tùy thuộc vào tính chất sử dụng

• Có thể kết hợp: là những không gian diễn ra các hoạt động tương đồng nhau, có chung tính chất sử dụng, ít gây ảnh hưởng lẫn nhau. Những không gian này có thể ghép chung cùng nhau. Các không gian này có thể đặt sát cạnh nhau, có cửa thông phòng hoặc không
• Không thể kết hợp: là những không gian không có khả năng ghép chung do tính chất hoạt động trái ngược nhau hoặc những yêu cầu khác nhau về tiện ích không gian, trang thiết bị. Những không gian này không nhất thiết phải đặt cạnh nhau

Trên đây là một số lưu ý khi thiết kế các không gian kiến trúc mà chủ nhà và công ty kiến trúc cần nắm được. Bên cạnh các nguyên lý thiết kế cơ bản, người kiến trúc sư cần nắm được những nhu cầu khác của khách hàng như yếu tố tâm lý sử dụng, khả năng tài chính, phong cách.. Chưa kể các hiểu biết về thi công, để công trình đảm bảo an toàn khi sử dụng và hoạt động hiệu quả.

Tham khảo bảng giá thiết kế của RoyHouse tại đây

Hãy lựa chọn cho công trình của bạn một đơn vị thiết kế có mức độ hiểu biết sâu sắc về các nguyên lý thiết kế, cùng với kinh nghiệm lâu năm trong nghề để có được một thiết kế ưng ý và trải nghiệm sống tuyệt vời nhất!

Inbox cho RoyHouse thông qua Zalo 0866.124.666/0813.124.666 hoặc Fanpage: Kiến Trúc RoyHouse/ Thiết kế nhà đẹp Phú Thọ để biết thêm thông tin chi tiết về các dịch vụ thiết kế của RoyHouse